Jedną z kluczowych zasad świata kryptowalut jest przejrzystość. Wszyscy użytkownicy mają równy dostęp do pełnych informacji o tym, jak działa sieć. Tę przejrzystość zapewniają eksploratory blockchain — wyspecjalizowane serwisy, które śledzą całą aktywność łańcucha bloków od momentu jego powstania.
W tym artykule wyjaśniamy, czym są eksploratory blockchain, dlaczego są ważne i jak z nich korzystać.
Czym jest eksplorator blockchain?
W dużych projektach, takich jak Bitcoin i Ethereum, przejrzystość jest wartością fundamentalną, zapewniającą pełny wgląd w proces wydobywania i przetwarzania bloków transakcyjnych. O ile na początku rozwoju branży krypto dostęp do takich danych był trudny, dziś liczne serwisy prezentują je w przyjaznej dla użytkownika formie.
Za pomocą prostnego paska wyszukiwania użytkownik może znaleźć dowolny blok, przejrzeć jego zawartość, sprawdzić dowolny adres wraz ze wszystkimi powiązanymi transakcjami lub śledzić dowolny transfer — włącznie z jego statusem i opłatą.
Przejrzystość i bezpieczeństwo w blockchainie
Blockchain przechowuje pełny zapis wszystkich transakcji, zaczynając od pierwszego bloku. Każdy węzeł (uczestnik sieci) może pobrać pełną kopię łańcucha na swoje urządzenie.
Węzły stale komunikują się ze sobą. Każda transakcja najpierw trafia do mempoola — dynamicznej kolejki niepotwierdzonych transakcji. Gdy górnicy lub walidatorzy ją potwierdzą, transakcja zostaje dodana do bloku. Każdy nowy blok jest kryptograficznie połączony z poprzednim, co zapewnia niezmienność danych i uniemożliwia ich usunięcie.
Komu i po co potrzebny jest eksplorator blockchain?
Eksploratory blockchain dostępne są jako zwykłe serwisy WWW, dzięki czemu stanowią wygodne narzędzie dla użytkowników chcących śledzić swoje transakcje — sprawdzić status i, w razie potrzeby, zdecydować o ewentualnej korekcie opłat.
Udostępniają też rozbudowane dane statystyczne do pogłębionej analizy blockchaina. Na stronie głównej każdego eksploratora znajdziesz kluczowe metryki sieci:
-
Cena kryptowaluty — uśredniony kurs z wielu giełd wraz z wykresem.
-
Szacowany hashrate — miara mocy obliczeniowej sieci wpływająca na bezpieczeństwo i szybkość przetwarzania.
-
Aktualna opłata transakcyjna w sieci.
-
Liczba wykopanych bloków i potwierdzonych transakcji w ostatnich 24 godzinach.
-
Rozmiar mempoola — łączny wolumen niepotwierdzonych transakcji.
-
Najnowsze niepotwierdzone transakcje.
Te informacje są przydatne dla różnych grup użytkowników:
-
Deweloperzy — do analizy przepustowości sieci, diagnozowania opóźnień i oceny wydajności blockchaina.
-
Górnicy — do śledzenia w czasie rzeczywistym generowania nowych bloków.
-
Właściciele portfeli — do monitorowania statusu transakcji i sald portfeli.
-
Analitycy rynkowi — do analizy trendów i przygotowywania strategii.
Możliwości analityki rynkowej
Dla analityków eksploratory otwierają szerokie możliwości. Choć adresy portfeli pozostają anonimowe, ich historia transakcji i salda są publicznie widoczne. Traderzy śledzą duże przepływy aktywów (często z pomocą botów) między portfelami a giełdami, aby wyznaczać potencjalne strategie handlowe.
Na przykład duże transfery z pul wydobywczych lub od wielorybów (posiadaczy dużych zasobów) na giełdy są często interpretowane jako sygnał zbliżającej się wyprzedaży, co może oznaczać spadek ceny. Odwrotnie, gdy wieloryby akumulują aktywa zamiast wysyłać je na giełdy, może to wskazywać na trend wzrostowy.
Krótko mówiąc, eksploratory blockchain oferują ogromny zestaw narzędzi do analizy łańcucha praktycznie z każdej strony.
Jak działają eksploratory blockchain?
We wczesnych latach Bitcoina i innych kryptowalut nie istniały publicznie dostępne eksploratory. Interakcja z danymi blockchaina i historią transakcji była możliwa wyłącznie przez narzędzia wiersza poleceń.
Eksploratorów blockchain jest wiele — część to oficjalne serwisy twórców kryptowalut, inne to platformy zewnętrzne obejmujące wiele łańcuchów. Choć różnią się wyglądem, działają według tej samej zasady.
Rozumienie transakcji w blockchainie
Zanim nauczysz się śledzić transakcje w eksploratorze, doprecyzujmy, czym jest transakcja i jak trafia do blockchaina.
Transakcja to transfer aktywów z jednego adresu na inny.
W sieciach takich jak Bitcoin i Ethereum użytkownik może ustawić tę opłatę ręcznie. Jeśli opłata jest zbyt niska albo sieć jest przeciążona, transakcja może długo pozostawać niepotwierdzona w mempoolu.
Górnicy priorytetyzują transakcje z wyższymi opłatami i mniejszym rozmiarem, ponieważ są bardziej opłacalne i więcej z nich mieści się w bloku. Transakcje z niskimi opłatami mogą utknąć w mempoolu lub nawet zostać porzucone. Dotyczy to zwłaszcza Bitcoina i Ethereum, gdzie potwierdzenie może trwać godziny lub dni, a opłaty w rzadkich przypadkach sięgać setek euro.
Warto monitorować m.in. następujące wskaźniki:
Czas potwierdzenia transakcji
W zależności od hashrate’u sieci Bitcoina, rozmiaru i opłaty, transakcje mogą pozostawać w mempoolu od 10 minut do kilku dni, a nawet tygodni. Zwiększenie opłaty poprawia szanse szybszego potwierdzenia.
Na przykład według eksploratora BTC w 2024 r. średni czas potwierdzenia wahał się od 39 minut do 9 125 minut.
Rozmiar (waga) transakcji
Każda transakcja ma rozmiar mierzony w bajtach:
-
Każde wejście (źródło środków): ok. 148 bajtów
-
Każde wyjście (destynacja): ok. 34 bajty
-
Podstawowa część transakcji: ok. 10 bajtów
Statusy transakcji
W eksploratorze każda transakcja ma jeden z trzech statusów:
-
Nie znaleziono — transakcja mogła mieć zbyt niską opłatę, utknęła w mempoolu, spadła na koniec kolejki i ostatecznie została odrzucona.
-
Potwierdzona — transakcja zakończyła się powodzeniem, a środki zostały przeniesione.
-
Oczekująca — transakcja czeka w mempoolu na potwierdzenie lub odrzucenie.
Jak śledzić transakcję w eksploratorze
Gdy transakcja trafi do mempoola, można ją śledzić w eksploratorze blockchain. Potrzebujesz co najmniej jednego z poniższych:
-
Hash transakcji — unikalny identyfikator widoczny w portfelu nadawcy w szczegółach transakcji.
-
Adres portfela — nadawcy lub odbiorcy.
Aby śledzić transakcję Bitcoina lub innego blockchaina, wpisz hash lub adres portfela w pasku wyszukiwania eksploratora. Powiązane dane pojawią się od razu.
Śledzenie transakcji jest tak proste, jak korzystanie z Google — cały proces zajmuje sekundy, gdy znasz dane.
Śledzenie transakcji w Trustee Wallet
Choć eksploratory oferują bogatą analitykę, wielu użytkowników interesuje wyłącznie ich własna historia. Dla nich wygodniejsze są portfele z wbudowanymi funkcjami eksploratora.
Trustee Wallet wyświetla na przykład wszystkie transakcje dla każdej z Twoich monet lub tokenów. Możesz filtrować operacje przychodzące, wychodzące i anulowane, a także wyszukiwać po zakresie dat lub kwocie.
Jakie informacje można uzyskać?
W zależności od wprowadzonych danych (hash, wysokość bloku lub adres) możesz uzyskać:
Po hashu transakcji:
-
Adresy nadawcy i odbiorcy
-
Przekazaną kwotę
-
Zapłaconą opłatę
-
Status w mempoolu
-
Liczbę potwierdzeń
-
Znacznik czasu i status potwierdzenia
Po numerze bloku:
-
Listę potwierdzonych transakcji i ich dane
-
Łączny wolumen transakcji
-
Czas wygenerowania bloku, rozmiar, trudność i łączną wartość opłat
-
Górnika, który wydobył blok
Po adresie portfela:
-
Łączną liczbę transakcji
-
Kwoty wysłane i odebrane
-
Bieżące saldo
-
Listę wszystkich transakcji i ich statusy
Informacje zaawansowane
Zgłębiając eksplorator, odkryjesz dodatkowe dane, takie jak:
-
Dane rynkowe: kapitalizacja, podaż w obiegu, wolumen giełdowy
-
Dane o blokach: średni rozmiar bloku, liczba transakcji w bloku, czasy potwierdzeń
-
Dane o kopaniu: dystrybucja hashrate’u, trudność sieci, nagrody górnicze, opłaty
-
Aktywność sieci: unikalne/nowe adresy, tempo transakcji w mempoolu
Popularne eksploratory blockchain dla BTC i innych kryptowalut
Eksploratory blockchain Bitcoina (BTC):
-
Blockchair.com — wielojęzyczny eksplorator obejmujący ponad 40 kryptowalut, w tym BTC, DOGE, Cardano, DASH, Monero i BNB Chain.
-
BTC.com — przyjazny interfejs dla Bitcoina, Ethereum, Bitcoin Cash i Litecoina.
-
Bitcoin.com — od zespołu Bitcoin Cash; oferuje też portfel, materiały edukacyjne i aktualności.
-
Blockchain.com — rozbudowany eksplorator BTC z danymi historycznymi.
-
Mempool.space — skupiony na Bitcoinie i jego warstwie 2 — Lightning Network.
Trustee Wallet prowadzi bezpośrednio do eksploratorów. Kliknięcie ikony dowolnej monety przenosi do jej eksploratora. Dla BTC Trustee wykorzystuje Blockchair.com.
Eksploratory blockchain Ethereum (ETH):
-
Etherscan.io — główny eksplorator Ethereum z rozbudowaną analityką.
-
Ethplorer.io — przegląd portfela i eksplorator z wykresami i eksportem danych.
Blockchair.com obsługuje także dane Ethereum.
Eksploratory blockchain Tron (TRX):
Tron używa PoS (Proof-of-Stake), a nie PoW (Proof-of-Work). Popularne eksploratory to:
-
Tronscan.org oraz Tron Explorer — obsługują monitoring walidatorów, analitykę stakowania i interakcję z inteligentnymi kontraktami.
Trustee Wallet korzysta z Tronscan.org do śledzenia transakcji TRX.
Eksploratory dla USDT
Tether (USDT) to stablecoin emitowany na wielu blockchainach — Bitcoinie, Ethereum i Tron. Każda wersja wykorzystuje protokół swojej macierzystej sieci:
Użyj odpowiedniego eksploratora zależnie od protokołu:
-
ERC-20 — Etherscan.io
-
TRC-20 — Tronscan.org
Dla zwykłego użytkownika nie ma fundamentalnych różnic między eksploratorami. Różnią się głównie głębokością analityki i interfejsem.
Podsumowanie
Eksploratory blockchain zapewniają potężny wgląd w całą historię łańcucha — od bloku genezy. Otwiera to szerokie pole do badań dla deweloperów i analityków, napędzając rozwój tej przełomowej technologii.
