Kryptowaluta Uniswap: przegląd tokena UNI

W 2020 roku zdecentralizowana giełda Uniswap wprowadziła na rynek token UNI, przechodząc tym samym na model autonomicznego zarządzania. Ten krok wywołał falę zainteresowania, a wartość tokena UNI wzrosła w ciągu kilku miesięcy ponad czterdziestokrotnie.

UNI jest notowany na największych scentralizowanych giełdach, takich jak Binance, Coinbase i Kraken, co zapewnia mu wysoką płynność oraz globalną dostępność. W 2025 roku token był również aktywnie wykorzystywany do głosowania nad kluczowymi aktualizacjami protokołu – w szczególności dotyczącymi integracji z sieciami warstwy drugiej, takimi jak Arbitrum i Optimism.

W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, co sprawia, że Uniswap przyciąga uwagę, jakie są perspektywy tokena UNI oraz jak można go nabyć za pośrednictwem platformy Uniswap.

Co to jest token Uniswap (UNI)?

UNI to token zgodny ze standardem ERC-20, który daje posiadaczom prawo głosu w ramach ekosystemu Uniswap. Siła głosu zależy od liczby posiadanych tokenów. UNI został uruchomiony jesienią 2020 roku.

Aby w pełni zrozumieć rolę i potencjał UNI, warto najpierw przyjrzeć się samej platformie Uniswap.

Platforma Uniswap

Uniswap to zdecentralizowany protokół płynności działający w sieci Ethereum. Wykorzystuje smart kontrakty do tworzenia pul płynności i umożliwia wymianę tokenów ERC-20 bez pośredników, ksiąg zleceń, cenzury czy weryfikacji.

Pule płynności tworzone są przez dostawców płynności (LP), którzy wpłacają pary tokenów o równej wartości do wspólnych rezerw w zamian za udział w opłatach transakcyjnych. Taki model rozwiązuje problem płynności – umożliwiając natychmiastowe transakcje bez potrzeby dopasowywania zleceń, jak ma to miejsce na giełdach scentralizowanych.

We wrześniu 2024 roku Uniswap obsługiwał 40,18 miliarda dolarów miesięcznego wolumenu obrotu i posiadał 5,57 miliarda dolarów całkowitej płynności – co potwierdza aktywność dostawców płynności.

Jednocześnie Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) wyraził obawy dotyczące centralizacji dostawców płynności na platformach typu DEX, takich jak Uniswap, co może zagrażać zasadzie decentralizacji.

Jak to działa?

Uniswap działa jako automatyczny animator rynku (AMM) na Ethereum, wykorzystując stały iloczyn x * y = k do ustalania cen tokenów. Jeśli ktoś kupuje token x, jego cena względem tokena y rośnie, aby zachować stałą wartość iloczynu.

Ekosystem Uniswap

W skład ekosystemu Uniswap wchodzą trzy główne grupy uczestników:

• dostawcy płynności (LP),

• traderzy,

• deweloperzy tworzący nowe narzędzia DeFi na bazie Uniswap.

Dostawcy płynności

• Pasywni LP dodają aktywa do pul, by zarabiać na prowizjach.
• Profesjonalni LP wykorzystują strategie rynkowe w ramach projektów DeFi.
• Twórcy tokenów tworzą płynny rynek dla nowych aktywów.

Traderzy

Traderzy wymieniają tokeny na Uniswap, płacąc opłaty transakcyjne, które trafiają do dostawców płynności proporcjonalnie do ich udziału w puli.

Wśród traderów wyróżniamy:

• użytkowników dApps, którzy potrzebują tokenów do korzystania z innych aplikacji Ethereum,

• spekulantów wykorzystujących narzędzia rynkowe i płynność,

• boty arbitrażowe równoważące ceny między platformami,

• smart kontrakty (np. agregatory DEX).

Historia projektu

Uniswap został założony przez Haydena Adamsa, byłego inżyniera firmy Siemens, który po odejściu z pracy zainteresował się smart kontraktami w sieci Ethereum. W październiku 2017 roku założył firmę Uniswap Labs.

Hayden przypisuje koncepcję automatycznego animatora rynku opartego na stałym iloczynie Alanowi Lu z Gnosis, którą później spopularyzował Vitalik Buterin na forum Reddit – dając tym samym fundament pod stworzenie Uniswap.

Rozwój projektu i kluczowe kamienie milowe

Prace nad smart kontraktami Uniswap rozpoczęły się w 2017 roku. Latem 2018 roku Hayden Adams otrzymał grant od Ethereum Foundation, a w listopadzie tego samego roku Uniswap oficjalnie wystartował w sieci głównej Ethereum. Hayden podkreślał rolę licznych współtwórców projektu, takich jak Karl Floersch, Pascal Van Hecke, Callil Capuozzo, Uciel Vilchis, Philip Daian, Dan Robinson, Andy Milenius i wielu innych.

Najważniejsze wydarzenia

• 2019 – Uniswap pozyskał kolejne finansowanie i uruchomił Uniswap V2, który umożliwił bezpośrednią wymianę tokenów ERC-20 oraz wprowadził wsparcie dla oracle’i.
• Wrzesień 2020 – premiera tokena UNI, która ugruntowała pozycję Uniswap jako protokołu zarządzanego przez społeczność.
• 2021 – start Uniswap V3 z mechanizmem skoncentrowanej płynności, różnymi poziomami opłat, tokenizacją pozycji płynności jako NFT oraz wsparciem dla sieci warstwy drugiej (Arbitrum, Optimism).
• 2023 – integracja z Polygon, Arbitrum i Optimism oraz nawiązanie strategicznego partnerstwa z PayPalem w czerwcu.
• 2024:

  • Styczeń: premiera mobilnego portfela zintegrowanego z platformą

  • Sierpień: rekordowy miesięczny wolumen obrotu – 42 miliardy dolarów

  • Społeczność zatwierdziła nowe zachęty dla dostawców płynności w mniejszych pulach

Dystrybucja tokena UNI

Łącznie wybito 1 miliard tokenów UNI, rozdzielonych na przestrzeni czterech lat:

• 60% dla społeczności (z czego 15% trafiło do aktywnych użytkowników)

• 21,266% dla zespołu

• 18,044% dla inwestorów

• 0,69% dla doradców

Początkowa alokacja tokenów

Na początku tokeny UNI trafiły do dostawców płynności w następujących parach:

• ETH/USDT

• ETH/USDC

• ETH/DAI

• ETH/WBTC

Dodatkowo w ramach tzw. bonusu dla wczesnych użytkowników, każdy portfel, który wchodził w interakcję z Uniswap przed wrześniem 2020 roku, kwalifikował się do otrzymania 400 UNI.

Korzyści z posiadania UNI

Posiadanie tokena UNI daje użytkownikom szereg możliwości w ramach zarządzania protokołem Uniswap:

• Prawo głosu: możliwość proponowania zmian i głosowania nad aktualizacjami protokołu

• Kontrola nad funduszem: wpływ na alokację środków ze skarbca

• Ustalanie opłat: udział w decyzjach dotyczących struktury opłat

• Dodawanie/usuwanie tokenów: składanie propozycji dotyczących listingu aktywów

• Zarządzanie płynnością: współdecydowanie o parametrach pul płynności

Jak działa głosowanie z użyciem UNI

Aby wziąć udział w zarządzaniu, użytkownik musi przekazać siłę głosu (delegację) na wybrany adres – może to być jego własny adres portfela. Tokeny nie są przy tym blokowane ani przenoszone.

Głosowanie

Użytkownicy mogą:

• Głosować za lub przeciw aktywnym propozycjom

• Tworzyć własne propozycje zmian

Składanie propozycji zmian

Aby zgłosić propozycję, użytkownik musi:

• Posiadać co najmniej 1% zdelegowanych UNI (czyli około 10 milionów UNI)

• Przesłać propozycję przez smart kontrakt Governor

• Utrzymać posiadanie tokenów przez cały 7-dniowy okres głosowania

Mocne i słabe strony Uniswap

Wydajność cenowa UNI

UNI jest znany z dużej zmienności. Zadebiutował we wrześniu 2020 roku w cenie 1,10 USD i osiągnął historyczne maksimum 3 maja 2021 roku – 44,97 USD, co oznacza ponad 40-krotny wzrost.

W grudniu 2024 roku UNI kosztował 14,90 USD, co stanowiło wzrost o 151,16% w skali roku. Kapitalizacja rynkowa wynosiła wtedy 8,94 miliarda dolarów, a dzienny wolumen obrotu – 828,8 miliona dolarów.

Kluczowe dane (grudzień 2024):

• Całkowita wycena FDV: 14,89 mld USD

• TVL (Total Value Locked): 5,2 mld USD

• Wskaźnik Market Cap / TVL: 1,74

• Liczba tokenów w obiegu: 600,48 mln UNI

• Całkowita podaż: 1 miliard UNI

Gdzie kupić i jak przechowywać UNI?

Token UNI jest notowany nie tylko na Uniswap, ale również na popularnych giełdach scentralizowanych, takich jak Binance, Bithumb, OKEx, Huobi Global, Coinbase czy Gate.io. Można go kupić zarówno za kryptowaluty (np. USDC, BTC, BUSD, BNB, ETH), jak i za waluty fiducjarne (USD, EUR, KRW).

Portfele takie jak Trustee Wallet obsługują tokeny UNI w standardzie ERC-20 (Ethereum) oraz BEP-20 (Binance Smart Chain).

Jak kupić UNI (ERC‑20) na Uniswap przez Trustee Wallet?

Trustee Wallet łączy się z Uniswap za pośrednictwem protokołu WalletConnect. Szczegółowe instrukcje korzystania z WalletConnect w aplikacji Trustee Wallet są dostępne pod tym linkiem.

Prognozy i perspektywy dla UNI

W czasach dynamicznego rozwoju rynku DeFi Uniswap ma duże szanse na dalszy sukces, ponieważ oferuje bardziej efektywne rozwiązania w zakresie płynności niż wiele tradycyjnych giełd DEX.

Jednak projekt nadal mierzy się z wyzwaniami, m.in. w zakresie zarządzania, modelu tokenomiki i realizacji planu rozwoju. Aktualizacja V3 z 2021 roku miała na celu zmniejszenie ryzyka dla dostawców płynności i zwiększenie ich zysków, lecz nie przełożyła się na oczekiwany wzrost wartości UNI.

Uniswap nadal rozwija funkcje i mechanizmy zarządzania. W maju 2021 roku Vitalik Buterin zasugerował możliwość wykorzystania UNI jako tokena oracle, co mogłoby uczynić Uniswap konkurencją dla projektów takich jak Chainlink.

Należy jednak pamiętać, że rynek kryptowalut cechuje się dużą zmiennością. Mimo solidnej kapitalizacji i płynności, inwestorzy powinni zawsze dokładnie ocenić potencjalne ryzyko.